DSÖ, 2019’da Dünyayı Tehdit Edecek En Büyük 10 Tehlikeyi Açıkladı
21 Ocak 2019
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 2019 yılında sağlığı olumsuz etkilemesi beklenen 10 tehditi açıkladı. Listede İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji ile ilgili tehditlerin çokluğu dikkat çekiyor. Listeye göre milyarlarca kişi küresel influenza salgını, antibiyotik direnci, ebola ve diğer yüksek riskli patojenler, aşı karşıtlığı, Dang ateşi ve HIV gibi infeksiyon hastalıklarına dayalı bazı zorluklarla yüzleşecek.
DSÖ’ye göre 2019 yılında sağlık açısından tehdit oluşturacak durumlar şu şekilde sıralanıyor:
— Hava kirliliği ve iklim değişikliği: DSÖ kirli havayı sağlık için en büyük tehditlerin başında görüyor. Dünyada her 10 kişiden 9’u kirli hava soluyor. Hava kirliliğinin neden olduğu çeşitli hastalıklardan her yıl 7 milyon kişi beklenenden önce hayatını kaybediyor.
— Bulaşıcı olmayan hastalıklar (diyabet, kanser, kalp hastalıkları vb.): Bu hastalıklar tüm ölümlerin %70’inden (41 milyon/yıl) sorumlu. Ölümlerin 15 milyonu 30-69 yaş arasında görülen erken ölümler.
— İnfluenza pandemisi: Dünyanın büyük bir grip salgınıyla karşılaşacağı kesin. Bilinmeyen bunun ne zaman olacağı. Dünyanın ölümcül sonuçları olacak böyle bir salgına sürekli hazırlıklı olması gerekiyor. Bu hazırlıkların başarısını belirleyen, sağlık sistemi zayıf ülkelerin hazırlıklı olma düzeyi olacak. DSÖ halen 114 ülkede 153 kurum aracılığıyla olası pandemik suşları küresel sürveyans ve yanıt sistemi içinde takip ediyor.
— Sağlıklı ve kaliteli yaşam koşullarından mahrum kalmak: Dünya nüfusunun %22’si (1.6 milyar insan) uzun süren krizler (savaş, çatışmalar, kıtlık, kuraklık vb.) ve yetersiz sağlık hizmetleri nedeniyle en temel sağlık bakımından uzak yaşıyor.
— Antibiyotik direnci: Antimikrobiyal direnç nedeniyle önceden kolayca tedavi edilebilen pnömoni, tüberküloz, gonore, tifo gibi infeksiyonlar tedavi edilemez hale geldiği gibi, infeksiyon riski nedeniyle büyük ameliyatlar, kanser tedavileri ve organ nakli gibi tıbbi girişimler de yapılamaz hale geliyor.
— Ebola ve diğer yüksek riskli patojenler: Halk sağlığı tehdidi oluşturan ve etkili tedavisi veya aşısı olmayan hastalıkların (Ebola, Zika, kanamalı ateş hastalıkları, MERS-CoV henüz bilinmeyen yeni infeksiyonlar ) yapabileceği salgınlara karşı hazırlıklı olmak DSÖ’nün öncelikleri arasında yer alıyor. 2018 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde 1 milyondan fazla kişiyi etkileyen iki ayrı ebola salgını görüldü.
— Yetersiz birinci basamak sağlık hizmetleri: Dünya üzerinde çok sayıda ülkede birinci basamak sağlık hizmetleri ciddi zaaflar içeriyor. Ekim 2018’de DSÖ Kazakistan’ın Astana kentinde toplanarak 1979’da yine Kazakistan’ın Alma-Ata’daki toplantısında belirlediği “Herkes İçin Sağlık” hedefini güncelledi.
— Aşı karşıtlığı: Aşılar her yıl 2-3 milyon kişiyi ölümden korumaktadır. Eğer aşı kapsayıcılığı daha da geliştirilebilse bu sayışa 1,5 milyon kişi daha eklenebilir. Ancak aşılara karşı olumsuz yaklaşımların etkisiyle önemli bulaşıcı hastalıkların kontrolden çıkma riski söz konusu. Kızamık olgularının sayısında dünya genelinde %30 artış yaşanması bu riskin ciddiyeti konusunda uyarıcı kabul edilmeli.
— Dang ateşi: Sivrisinek ile bulaşan ve gribe benzer şikayetlerle seyreden ancak ağır seyrettiği durumlarda %20 olasılıkla ölümle sonuçlanan bir hastalık olan Dang Ateşi on yıllardır bilinen bir infeksiyon olmasına rağmen halen kontrol altına alınamamıştır. Dünya nüfusunun %40’ı Dang riski olan bölgelerde yaşamaktadır. Hastalık taşıyıcı sivrisineklerin yaşam alanlarının genişlemesi ve aktif oldukları sezonun uzaması nedeniyle hastalık tehditi artmaktadır.
— HIV: HIV kontrol ve tedavisinde elde edilen başarılara rağmen her yıl 1 milyon kişi HIV/AIDS nedeniyle yaşamını kaybetmektedir. İnfeksiyondan en çok etkilenen grup özellikle Afrika’da 15-24 yaş arasındaki çocuk ve genç kadınlardır. Sahra altı Afrika ülkelerinde nüfusun sadece %10’unu oluşturan bu grup HIV infekte kişilerin %25’ini oluşturmaktadır.