11 Kasım 2025
Unitaid’ın yayımladığı yeni rapor, genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin sıtma, dang humması ve diğer bulaşıcı hastalıklara karşı mücadeleye katkı sağlama potansiyelini inceliyor.
Sivrisinekler, her yıl dünya çapında 700 binden fazla ölüme neden olan dünyanın en ölümcül hayvanlarıdır. Bu ölümlerin çoğundan sıtma sorumlu olsa da, dang humması, chikungunya ateşi, sarı humma veya Zika gibi sivrisinek kaynaklı diğer hastalıklar hızla yayılıyor ve milyonlarca insanı riske atıyor. Sivrisineklerin popülasyonlarını küçültmek veya parazit ve virus bulaştırma yeteneklerini engellemek için üretilen genetiği değiştirilmiş sivrisinekler, insanları sivrisinek kaynaklı hastalıklardan korumak için yeni yollar sunabilir.
Artan sıcaklıklar, sivrisinek yaşam alanlarını genişletiyor. Bu yıl, İzlanda’da ilk kez sivrisinek tespit edildi; dang humması, chikungunya ateşi ve Zika taşıyan Aedes aegypti türü sivrisinekler Birleşik Krallık’ta bulundu. Bu gelişmeler, sivrisinek kaynaklı hastalıkların daha önce etkilenmemiş bölgelere yayılmasında ısınan iklimin katkısını vurguluyor.
Bütçe kısıtlamaları, böcek ilaçlarına ve sıtma ilaçlarına karşı direncin artmasıyla birleşince, sıtmaya karşı güçlükle elde edilen ilerlemeyi tersine çevirme tehdidi oluşturuyor. Bu arada, ülkeler aynı zamanda artan dang humması ve diğer sivrisinek kaynaklı hastalık yükünü kontrol altına almakta zorlanıyor ve büyüyen bu krizle mücadele için ellerinde kanıtlanmış çok az araç bulunuyor. Yeni araçlar geliştirilmezse, yüz milyonlarca insan sivrisinek kaynaklı hastalıklara yakalanma riskiyle karşı karşıya kalacak.
Unitaid’in yeni yayımladığı “Genetiği Değiştirilmiş Sivrisinekler: Teknoloji ve Erişim Genel Durum Raporu”, iklim ve sağlık arasındaki kesişime dikkat çekiyor ve sivrisinek kaynaklı hastalıkların giderek artan tehdidinden toplulukları korumada inovasyonun önemini vurguluyor.