14 Ağustos 2025
Bir zamanlar yalnızca hayal gibi görünen ‘evrensel kanser aşısı’ günümüz teknolojisiyle gerçeğe dönüşebilir.
Son haftalarda yapılan deneyler, kanser aşısı geliştirme çabalarında iki önemli atılımı beraberinde getirdi.
Tedavisi zor ve tekrarlama oranı yüksek pankreas ve kalın bağırsak kanserlerine karşı geliştirilen yeni bir aşı adayı, klinik deneylerde umut verici sonuçlar verirken, Florida Üniversitesi araştırmacıları da tüm hastalık türlerinde etkili olacak “evrensel bir kanser aşısı” geliştirme yolunda önemli bir adım attı.
Yeni çalışmalar kansere karşı son derece etkili bir tedavi ve önlem geliştirme umudunu güçlendiriyor.
Evrensel bir kanser aşısı mümkün mü?
Bir zamanlar yalnızca hayal gibi görünen “evrensel kanser aşısı” günümüz teknolojisiyle gerçeğe dönüşebilir. “Evrensel kanser aşısı” kavramı, kanserin belirli bir türüne veya kişiye özel olarak değil, farklı kanser türlerine karşı geniş çapta etkili olabilecek tek tip bir aşı anlamına geliyor.
Florida Üniversitesi araştırmacıları, fareler üzerinde yürüttükleri yeni çalışmada elde ettikleri bulguların, bağışıklık sistemini kansere karşı harekete geçirecek tek tip bir aşının geliştirilmesine kapı aralayabileceğini açıkladı.
Nature Biomedical Engineering dergisinde yayınlanan çalışmada, deneysel bir mRNA aşısının, yaygın olarak kullanılan “immün kontrol noktası inhibitörleri” adlı kanser ilaçlarının tümörle savaşma etkisini artırdığı görüldü.
Bu aşı, belirli bir virüs ya da kanser hücresini hedef almak yerine, bağışıklık sistemini “uyandırarak” hastalığa karşı bir virüsle savaşırmış gibi tepki vermesini sağlıyor. Florida Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Duane Mitchell, “Kansere özel tasarlanmayan, ancak güçlü bir bağışıklık tepkisi uyandırmak üzere geliştirilen bir aşıyla çok güçlü bir antikanser reaksiyon elde edebildik,” dedi.
Mevcut mRNA kanser aşıları genellikle birçok hastada ortak görülen bir hedef belirleyerek veya Moderna ve Merck örneğinde olduğu gibi, her hastanın tümörüne özel kişiselleştirilmiş aşılar üreterek çalışıyor. Ancak yeni yaklaşım, çok daha geniş bir hasta grubunda kullanılabilecek “hazır” bir kanser aşısına kapı aralayabilir.
Araştırmacılar, insanlarda aynı sonuçların elde edilip edilemeyeceğini görmek için çalışmaları sürdürüyor. Başarılı olunursa, bu “tek tip” aşı, cerrahi, radyoterapi ve kemoterapiye alternatif olabilir.