20 Kasım 2025
Bu yıl Macaristan’da sıradışı yüksek sayıda hepatit A vakası görüldü. Kasım ayı başlarında yaklaşık 1600 vaka kaydedildi; bu sayı 2019-2023 dönemindeki yıllık ortalamanın yaklaşık on beş katıdır. Gelişmiş ülkelerde viral hepatitin nadir görüldüğü ve Macaristan’da benzer bir dalganın en son 2014 yılında meydana geldiği ifade ediliyor. Bu yılın başlarında olağanüstü yüksek infeksiyon sayılarına işaret edilmişti. Çek Cumhuriyeti’nde ise Kasım ortasına kadar bildirilen ağır hepatit A vakalarının sayısı geçen yıla göre dört kat artarak 2600’e ulaştı.
Ulusal Halk Sağlığı ve Eczacılık Merkezi (NNGYK)’nin haftalık epidemiyolojik özetine göre, Kasım 2025 başında (44. hafta) yaklaşık 1600 hepatit A vakası bildirildi. 2019-2023 döneminde yıllık ortalama sadece 102 vakaydı. Kurum, son olarak Mart ve Haziran aylarında durumla ilgili bir değerlendirme yapmıştı.
2013 ve 2015 yılları arasında da önemli salgınların meydana geldiği ve ardından 2022’de vakalarda bir artış olduğu belirtiliyor. Bu duruma birkaç faktörün katkıda bulunduğu ifade ediliyor:
- İlk olarak, önceki yıllarda (2020-2021) kaydedilen düşük vaka sayılarının ardından vakalarda bir artış bekleniyordu;
- İkinci olarak, yeni bir virus suşu (önceki baskın 1A suşu yerine 1B suşu) ortaya çıktı.
Virus, infekte bireylerin dışkısı, aynı evde yaşayan kişiler arasındaki yakın temas ve topluluklarda ortak tuvalet kullanımı yoluyla yayılır. Ayrıca dışkıyla kirlenmiş su, buz veya yiyecekler ya da kirli ellerle dokunulan yiyecekler yoluyla da bulaşabilir. Nadir durumlarda virus cinsel yolla bulaşabilir.
İnfeksiyon, su arıtma ve temiz su kaynaklarının bulunmadığı, hijyen uygulamalarının zayıf olduğu bölgelerde daha yaygındır.
İnfeksiyon, eczanelerden reçeteli ve ücretli olarak temin edilebilen aşı ile önlenebilir. Önlemenin bir diğer anahtarı da iyi el hijyenidir, çünkü patojen öncelikle dışkı ile kirlenmiş yiyecek veya su yoluyla yayılır. İnfekte kişiler virusu yakın temas yoluyla ve seyrek olarak kan veya cinsel temas yoluyla da bulaştırabilirler.
Hepatit A genellikle hafif seyreder ve belirtiler birkaç hafta içinde düzelir. Ancak, uzun süreli ve daha şiddetli formları da görülebilir. Diğer hepatit türlerinin aksine, kronik karaciğer hastalığına yol açmaz.
Hastalığa yakalandığını düşünen kişlere belirtiler hafif olsa bile doktora görünmeleri tavdiye ediliyor. Hastalığın spesifik bir ilaç tedavisi bulunmuyor, vücut virusla kendi kendine savaşacaktır. Çoğu hastaya dinlenmeleri, bol sıvı tüketmeleri ve karaciğere yük bindiren alkol ve diğer maddelerden uzak durmaları önerilir. Karaciğer yetmezliği nadiren yaşlılarda, hamile kadınlarda ve kronik hastalığı olan kişilerde ortaya çıkabilir ve bu durum hastaneye yatış ve ağır vakalarda karaciğer nakli gerektirebilir.
Çek Cumhuriyeti’nde ise Kasım ortasına kadar bildirilen ağır hepatit A vakalarının sayısı geçen yıla göre dört kat artarak 2600’e ulaştı.
Çek Ulusal Halk Sağlığı Enstitüsü (NIPH) Çarşamba günü yaptığı açıklamada, hepatit nedeniyle bu yıl 29 kişinin hayatını kaybettiğini, geçen yıl ise iki kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu.
Kurbanların çoğu erkek. Ortalama yaş 55 ve istatistiklere göre hastaların 300’den fazlası evsiz, 239’u uyuşturucu bağımlısı ve 34’ü tutuklu.
Vakaların çoğunun kaydedildiği Prag’da vaka sayısı 1108 ve bu ülkedeki toplam sayının %42’sini oluşturuyor.
Hastaların %90’ından fazlası hastanede tedavi gördü.