15 Temmuz 2025
UNICEF ve DSÖ’den gelen yeni veriler, Avrupa ve Orta Asya’da aşıya karşı kayıtsızlığın çocuk sağlığını tehdit ettiğini ortaya koyuyor.
DSÖ Avrupa Bölgesi’ni oluşturan Avrupa ve Orta Asya’daki 53 ülkede, kızamık, boğmaca ve diğer hastalıklara karşı yapılan çocukluk çağı aşılamaları, 2024 yılında da pandemi öncesi ulaşılan seviyelerin altında kaldı. Bugün açıklanan DSÖ/UNICEF tahminlerine göre, bu durum daha fazla çocuğun hastalıklara karşı savunmasız kalmasına yol açarken salgın riskini de artırıyor.
Küresel olarak, 2024 yılında bebeklerin %89’u en az bir doz difteri, tetanoz ve boğmaca (DTP) aşısı alırken, %85’i üç dozu da tamamladı. Bu, 2023’e kıyasla en az bir doz aşılanan çocuk sayısında 171 000 ve tam aşılanan çocuk sayısında 1 milyon artış anlamına geliyor – küresel zorlukların arttığı bir ortamda sınırlı ancak olumlu bir ilerleme.
Endişe verici düşüşler
2024 yılında, 2023 yılına kıyasla Avrupa ve Orta Asya’da çocukluk çağı aşı kapsayıcılığı ortalama olarak sabit kaldı ya da %1 oranında düştü. Bu da pandemi öncesi seviyelere dönüşün duraksadığını gösteriyor. 2019–2024 yılları arasında aşı kapsayıcılığındaki düşüşler şu şekilde gerçekleşti:
- Kızamık/kabakulak/kızamıkçık (KKK) aşısı ikinci dozunda %92’den %91’e,
- DTP aşısı üçüncü dozunda %95’ten %93’e,
- Polio (çocuk felci) aşısı üçüncü dozunda %95’ten %93’e,
- Hepatit B aşısı üçüncü dozunda %92’den %91’e düştü.
2024 yılında bölgede aşı kapsayıcılığı ülkeler arasında büyük farklılıklar gösterdi. Bazı ülkelerde KKK aşısının birinci dozu için kapsayıcılık oranı %23’e, DTP aşısının üçüncü dozu için ise %51’e kadar düştü. Aşıyla önlenebilir hastalıkların yayılmasını önlemek ve toplumsal bağışıklığı sağlamak için her toplumda her yıl %95 aşılama oranına ulaşılması gerekiyor. Ancak 2024’te Bölge’deki ülkelerin yarısından fazlası bu hedefi KKK ve/veya DTP için karşılayamadı; neredeyse üçte biri ise %90’ın altında kaldı.
DSÖ Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Henri P. Kluge, “Yalnızca geçen yıl bölgemizde 300 000’e yakın kişi boğmaca oldu – bu, bir önceki yıla kıyasla üç kat artış anlamına geliyor. 2024’te ise 125 000’den fazla kişi kızamık geçirdi, bu da 2023’ün iki katı. Bunlar sadece istatistik değil – bu sayılar hasta çocukları için endişe duyan yüz binlerce aile anlamına geliyor ve bu hastalıkların çoğu önlenebilirdi” dedi. Dr. Kluge sözlerine şöyle devam etti: “Aşılar hayat kurtarır. Aşı oranları düştüğünde, hastalıklar yayılır. Bu nedenle ülkeler güçlü yerel sağlık sistemlerine yatırım yapmalı, aşıları toplumun her kesiminde erişilebilir hale getirmeli ve yanlış bilgilere karşı mücadele etmelidir. Sağlık çalışanları özellikle ulaşılması zor bölgelerde her aileye ulaşabilmek için desteklenmelidir. Toplumlar da ebeveynlerin güvenle çocuklarını aşılatabilmesi için doğru ve güvenilir bilgiyle güçlendirilmelidir.”