16 Nisan 2025
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Üye Devletleri, üç yıldan fazla süren yoğun müzakerelerin ardından Mayıs ayında yapılacak Dünya Sağlık Asamblesi’nde değerlendirilmek üzere bir taslak anlaşma hazırlayarak dünyayı pandemilere karşı daha güvenli hale getirme çabalarında önemli bir adım attı. Teklif, gelecekteki pandemi tehditlerine karşı önleme, hazırlık ve yanıt konusunda küresel iş birliğini güçlendirmeyi amaçlıyor.
Aralık 2021’de gerçekleştirilen COVID-19 zirvesinde, DSÖ Üye Devletleri tarafından pandemi önleme, hazırlık ve yanıtı güçlendirme konularında DSÖ Anayasası uyarınca bir sözleşme, anlaşma veya başka bir uluslararası araç taslağı hazırlamak ve müzakere etmek üzere Hükümetlerarası Müzakere Organı’nı (Intergovernmental Negotiating Body-INB) kuruldu.
On üç resmi toplantı turunun ve taslak anlaşmanın çeşitli yönleri hakkında gerçekleştirilen birçok gayrı resmi ve oturumlar arası müzakerenin ardından DSÖ Pandemi Anlaşması için bir öneri metni INB tarfından sonuçlandırdı. Çalışma değerlendirilmesi için Yetmiş Sekizinci Dünya Sağlık Asamblesi’nde sunulacak.
DSÖ Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Dünya milletleri bugün Cenevre’de tarih yazdı,” dedi. “Pandemi Anlaşması konusunda fikir birliğine varırken, sadece dünyayı daha güvenli hale getirmek için nesiller arası bir anlaşma yapmakla kalmadılar, aynı zamanda çok taraflılığın canlı ve iyi durumda olduğunu ve bölünmüş dünyamızda milletlerin ortak bir zemin bulmak ve ortak tehditlere ortak bir yanıt vermek için hala birlikte çalışabileceğini gösterdiler. DSÖ Üye Devletlerine ve müzakere ekiplerine öngörüleri, bağlılıkları ve yorulmak bilmeksizin çalışmaları için teşekkür ediyorum. Dünya Sağlık Asamblesi’nin anlaşmayı değerlendirmesini ve -umarız- kabul etmesini dört gözle bekliyoruz.”
INB tarafından geliştirilen metindeki öneriler arasında patojen erişimi ve fayda paylaşım sistemi kurulması; Tek Sağlık yaklaşımı da dahil olmak üzere pandemi önleme konusunda somut önlemler alınması; coğrafi olarak çeşitli araştırma ve geliştirme kapasitelerinin oluşturulması; pandemiyle ilgili sağlık ürünlerinin üretimi için teknoloji ve ilgili bilgi, beceri ve uzmanlığın transferinin kolaylaştırılması; yetenekli, eğitimli ve çok disiplinli bir ulusal ve küresel sağlık acil durum işgücünün harekete geçirilmesi; koordine edici bir mali mekanizma kurmak; hazırlıklı olma, hazırlıklı olma ve sağlık sistemi işlevlerini ve dayanıklılığını güçlendirmek için somut önlemler almak; ve küresel bir tedarik zinciri ve lojistik ağı kurmak bulunuyor.