8 Mayıs 2024
Amerika Birleşik Devletleri’nde pastörize sütte H5N1 kuş gribi virusu olduğuna dair endişeler sona erdi. Ancak ineklerde salgının sona erdiğine dair bir işaret yok. Bilim insanları, sığırların adapte olabilen bu virus için kalıcı rezervuar haline gelmesinden ve virusun mutasyona uğrayıp insanlara sıçrama olasılığının artmasından giderek daha fazla endişe duyuyor.
Yeni veriler, virusun inekler ve kuşlar arasında geçiş yapabildiğini gösteriyor; bu özellik sayesinde geniş coğrafi bölgelere yayılabilir. Virus birçok memeli türünü öldürse de infekte ineklerin çoğunda ciddi semptomlar gelişmez ve ölmezler; bu da hayvanın infekte olup olmadığının test yapılmadan bilinemeyeceği anlamına gelir. Üstelik tek bir inek, zamanla genetik materyali değiştirerek insanları daha kolay infekte edebilecek bir tür oluşmasına yol açabilecek şekilde çeşitli grip virusu türleri için konak olabilir.
Tucson’da bulunan Arizona Üniversitesi’nden evrimsel biyolog Michael Worobey, “Sonuçta gen bölümlerinin ve mutasyonların yanlış kombinasyonu kaçınılmaz olarak ortaya çıkar” diyor. “Onu daha en başında engelleme fırsatlarını gerçekten yavaş saptama nedeniyle kaçırdık.”
Viral genişleme
H5N1 yeni bir virus değil; çeşitli türleri 1990’lardan bu yana dolaşımda. İlk kez 1996’da tespit edilen özellikle ölümcül bir varyant, milyonlarca kuşu öldürdü ve foklar ve vizonlar da dahil olmak üzere çok sayıda memeli türünde saptandı. Ancak inekler virusun bilinen konakçıları arasında şimdiye kadar yer almıyordu.
ABD’li yetkililer ilk olarak 25 Mart’ta sığırlarda H5N1 saptandığını ve 7 Mayıs itibarıyla 9 eyaletteki 36 sürüde ineklerin testlerinin pozitif çıktığını duyurmuştu. Pastörize süt üzerinde yapılan testlerde bulaşıcı virus bulunamadı. Ancak virusun çok yerde yaygınlaşması bilim insanlarını tedirgin etti.