2 Mayıs 2024
Araştırmacılar, tekrarlayan idrar yolu infeksiyonlarını antibiyotik kullanmadan önlemek ve tedavi etmek için aşılar ve yeni ilaç yaklaşımları geliştirmeye çalışıyorlar.
Antibiyotik direnci tehdidi arttıkça, araştırmacılar tekrarlayan ve kronik idrar yolu infeksiyonlarını (İYE’leri) antibiyotik olmadan önlemenin yollarını geliştirmeye çalışıyorlar. İYE’ler kadınları orantısız bir şekilde etkileyip zayıflatıcı semptomlara neden olabilmektedir. En son yaklaşımlar arasında, tekrarlayan idrar yolu infeksiyonlarını denemelerde dokuz yıla kadar önleyen oral bir aşının yanı sıra antibiyotik dışı ilaçların geliştirilmesi de yer alıyor. Bilim insanları infeksiyonları tedavi etmek için, sıklıkla yan etkilere neden olan antibiyotiklerin daha güvenli kullanmanın yollarını da test ediyorlar.
On iki yıldır kronik idrar yolu infeksiyonu geçiren 43 yaşındaki Gemma Perry, “Yaklaşık beş veya altı antibiyotik kullandım ve şu anda kullandığım antibiyotik muhtemelen bana cidden kötü semptomlar yaşatmayan tek antibiyotik” diyor ve bu durumla ilgili farkındalık yaratmak istiyor.
İYE’ler mesanenin, böbreklerin ve bunları birbirine bağlayan tüplerin bakteriyel infeksiyonlarını kapsamaktadır. Semptomlar arasında idrar yaparken yanma, normalden daha sık idrara çıkma isteği ve karın ağrısı yer almaktadır. Kadınların yaklaşık %40-60’ı hayatlarında en az bir infeksiyon geçirmektedir. Bu kadınların yaklaşık %20’sinde tekrarlayan idrar yolu infeksiyonu (6 ay içinde en az iki veya yılda en az üç infeksiyon) görülüyor.
Umut veren aşı
Araştırmacılar, MV140 adı verilen oral aşının en son sonuçlarını geçtiğimiz ay Paris’te düzenlenen 6. Avrupa Üroloji Derneği Kongresi’nde sundular. Madrid’de bulunan biyoteknoloji şirketi Inmunotek tarafından on yıldan fazla bir süre önce geliştirilen MV140, idrar yolu infeksiyonuna yaygın olarak neden olan dört inaktif bakteri türünü içeriyor. Ananas aromalı aşı, üç ay boyunca her gün dil altına püskürtülüyor.
İngiltere’de bulunan Royal Berkshire Hastanesi’nden ürolog Bob Yang ve meslektaşları 2014’ten bu yana MV140’ı test etmektedir ve ilk sonuçlara göre aşı İYE riskini altı aya kadar azaltabilir. Ekip, 2014 yılında aşılan çoğunluğu kadın 89 kişinin tıbbi kayıtlarını takip etti ve bunların yaklaşık yarısında dokuz yıl boyunca idrar yolu infeksiyonu gelişmediğini buldu. Yang, “Kadınların %50’sinden fazlasının infeksiyon geçirmemesi mükemmel bir şey” diyor; “Uzun vadeli herhangi bir yan etki veya komplikasyon görülmedi.”
University College London’da hücresel mikrobiyolog olan Jennifer Rohn, “Bu gerçekten şaşırtıcı” diyor. Her ne kadar idrar yolu infeksiyonunun ortaya çıkmasındaki farklılıklar nedeniyle aşı herkeste işe yaramasa da, birçok insana fayda sağlayabileceğini söylüyor. Rohn, çalışmanın yine de küçük olduğunu, henüz hakemli bir değerlendirmeden geçmediğini ve nispeten basit idrar yolu infeksiyonu geçiren kişilere odaklandığını söylüyor; “Daha fazla insanın ve daha karmaşık vakaların test edilmesi harika olurdu.”
Araştırma ekibi, aşıyı daha karmaşık İYE’ler üzerinde, örneğin omurilik yaralanması olan ve anatomik nedenlerden dolayı infeksiyon riski yüksek olan kişilerde test etmeyi planlıyor. Ancak aşının daha geniş kullanım için onay alması muhtemelen yıllar alacak. Yang, “Bu hızlı bir süreç olmayacak” diyor.