28 Temmuz 2016: Dünya Hepatit Günü
Dünya genelinde yaklaşık 10 milyon kişi halen hepatit viruslarıyla infektedir. Hepatit en basit anlamıyla karaciğerin iltihabıdır ve pek çok nedene bağlı olarak oluşabilir. Bu nedenlerin başında viral infeksiyonlar gelmektedir. Viral hepatitlere sebep olan farklı virus tipleri (A, B, C, D ve E) bulunmaktadır. Dünyada yılda 1.4 milyon insanın bu virus tiplerine bağlı hastalıklardan öldüğü tahmin edilmektedir.
Hepatit B ve hepatit C virusları uzun vadede kronik karaciğer hastalığı, siroz veya karaciğer kanserine yol açabildiği için ayrıca öneme sahiptirler. Bu viruslarla oluşan kronik hepatitler, hastalık son aşamaya varana kadar ne yazık ki önemli bir bulguya neden olmamakta ve hastalar hepatit olduklarının hiç farkında varmamaktadırlar. Bu durum hem hastalığın tedavi edilmesini engellemekte hem de toplumda yayılımını kolaylaştırmaktadır. Hepatit B ve C virusları benzer yollarla bulaşmakta olup en önemli bulaşma yolları şöyle sıralanabilir:
- Kontrol edilmemiş kan transfüzyonu ya da kan ürünlerinin kullanımı
- Sterilize edilmemiş araçlarla tıbbi ya da diş girişimleri
- Anneden bebeğe doğum sırasında
- Kullanılmış injektör paylaşımı
- Tıraş bıçağı, diş fırçası gibi eşyaların paylaşımı
- Sterilize edilmemiş araçlarla dövme ya da vücut takıları uygulanması
- Güvenli olmayan cinsel ilişki
Hepatit B virusundan korunmanın en etkili yolu aşılanmaktır. Ülkemizde “Genişletilmiş Bağışıklama Programı” içinde yer alan hepatit B kontrol programı kapsamında 1998 yılında hepatit B aşısı rutin çocuk aşılama takvimine eklenmiştir.
Hepatit D virusu sadece hepatit B virusu infeksiyonu olan kişilerde hepatite yol açar. Bulaşma yolları hepatit B ile benzer olup kronik hastalığa yol açabilmesi açısından önem taşımaktadır. Hepatit B virusundan korunma hepatit D virusundan da korunmak anlamına gelir.
Hepatit C infeksiyonundan korunmak için etkin bir aşı henüz mevcut olmadığı için bulaşma yollarının iyi kontrolü ve hastaların bulunarak tedavi edilmesi son derece önemlidir. Kronik hepatit C tedavisi için son beş yılda baş döndürücü bir hızda gelişmeler yaşanmış olup, %100 tedavi edilebilen ilk viral infeksiyon, kronik hepatit C infeksiyonu olmuştur. En fazla 3-6 ay süren tedavilerle hastalar hepatit C infeksiyonundan tamamen kurtulabilmektedirler.
Hepatit A kontamine su ve besinlerle salgınlara yol açabilen, kötü hijyenik koşullar varlığında kolaylıkla bulaşabilen bir hastalıktır. Çocukluk çağlarında hafif belirtilerle geçirilen hepatit A infeksiyonu ileri yaşlarda daha ağır seyretmekte ve şiddetli karaciğer hastalığıyla ölümlere yol açabilmektedir. Hepatit A infeksiyonundan da aşı ile korunmak mümkün olup ülkemizde 2012 yılında hepatit A aşısı çocukluk dönemi aşı takvimine alınmıştır.
Hepatit E virusu fekal-oral (dışkıyla temas) yoluyla bulaşır, vahşi ve evcil hayvanlarda bulunur ve akut infeksiyona neden olur. Erişkinlerde çocuklardan daha sık görülür, hamilelerde daha ağır seyreder. Bağışıklığı baskılanmış hastalardaysa kronik hepatit tablosu yapması açısından önem taşımaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği tarafından, hepatitlere olan farkındalığı artırmak amacı ile 2010 yılında “Dünya Hepatit Günü” olarak belirlenen 28 Temmuz günü, bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır. Ciddi bir halk sağlığı problemi olarak dünyada önemini koruyan dört küresel sağlık sorunundan biri kabul edilen viral hepatite dikkat çekmek amacıyla 28 Temmuz 2016 tarihinde kutlanacak olan “Dünya Hepatit Günü” nün bu yılki teması Dünya Sağlık Örgütü tarafından “2030 yılına dek viral hepatitleri eradike etmek” olarak belirlenmiştir. Bu hedefi gerçekleştirebilmek için, tüm ülkelerde sağlık otoritelerinin desteği gerekmekte olup viral hepatitler için tarama, korunma ve tedavi kampanyalarının oluşturulması önem taşımaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, yeni olgu sayısını %90 oranında azaltmak ve 7.1 milyon kişinin hayatını kurtarmak olarak belirlenen hedefe ulaşmak için hepatit B aşılamasında infantların %90’nının aşılanması, kan donörlerinin %100’ünün taranması, tüm injeksiyonların %90’ının güvenli olması, hepatit hastalarının %90’ına tanı konması ve %80’inde tedavi başlamış olması gerekmektedir. Ülkemizde de Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları (KLİMİK) Derneği’nin viral hepatit alanındaki çalışmalarını yürüten Viral Hepatit Çalışma Grubu viral hepatitlerle etkin bir mücadele yürütmektedir. Viral hepatitlerin tanı ve tedavisi konusunda, ulusal olarak düzenlenen eğitim programlarıyla tüm İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji uzmanlarının dikkatini çekerek, hastaların tespit edilip tedavi edilmesi ve risk gruplarının taranması, gerekli korunma önlemlerinin alınması konusunda önemli katkılarda bulunmaktadır. 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü’nde yapılan çeşitli etkinliklerle de halkımızın hepatitlere dikkatini çekmek amaçlanmaktadır.
Korunulabilen ve tedavi edilebilen bir infeksiyon hastalığı olan viral hepatitler için Dünya Sağlık Örgütü tarafından belirlenen hedefe ulaşmak için KLİMİK Derneği Viral Hepatit Çalışma Grubu, kurulduğu günden bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da çalışmalarını artırarak sürdürecektir. Bu nedenle bilgilendirmek, aşılamak ve korumak, hastalara ulaşıp tedavi etmek en önemli amacımız olacaktır.
Viral Hepatit Çalışma Grubu Yürütme Kurulu