Son günlerde bazı basın organlarında, COVID-19 aşılarının koruyucu etkisinin bulunmadığına ve gereksiz şekilde uygulandığına ilişkin, bilimsel temelden yoksun haber ve yorumlar yer almaktadır. Bu tür yayınlarda, aşıların etkinliği ve güvenliği hakkında kamuoyunu yanıltabilecek nitelikte gerçek dışı iddialar dile getirilmekte; toplum sağlığı açısından son derece önemli bir müdahale aracı olan aşıların itibarına zarar verilmektedir.
Bilimsel veriler, COVID-19 aşılarının pandemi sürecinin kontrol altına alınmasında kritik bir rol oynadığını açıkça ortaya koymaktadır. Aşıların yaygın kullanımı sayesinde, milyonlarca insanın infekte olması engellenmiş; ağır hastalık, hastane yatışı ve ölüm oranlarında belirgin azalma sağlanmıştır.
Pandemi koşullarının gerektirdiği acil müdahale ihtiyacı nedeniyle bazı COVID-19 aşıları için acil kullanım onayı süreçleri hızlandırılmış olmakla birlikte, tüm bu aşılar için etkinlik ve güvenlik izlemleri aşıların kullanıma girdiği ilk günden bu yana titizlikle sürdürülmektedir. Uygulanan aşıların inaktif, mRNA veya protein alt birim (subunit) gibi farklı teknolojilere dayanması, aşının güvenlik profilini değiştirmemektedir; tüm aşı formlarında en sık görülen yan etkiler enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık veya şişlik gibi geçici ve hafif reaksiyonlardır.
Aşıdan sonra özellikle genç erkek bireylerde nadir görülen yan etkiler arasında miyokardit veya perikardit gibi durumlar bildirilmiştir; ancak bu etkilerin görülme sıklığı oldukça düşük olup, bildirilen vakalarda da hastalıklar ılımlı ve kendini sınırlayan olgular şeklinde görülmüştür. Diğer yandan COVID-19’un geçirilmesinin oluşturduğu miyokardit ve perikardit riski aşının oluşturduğu riske nazaran oldukça yüksektir. Bu durum pek çok bilimsel çalışmayla ortaya konmuştur.
Diğer yandan, güncellenmiş COVID-19 varyant aşıları hâlihazırda pek çok ülkenin sağlık otoriteleri tarafından önerilmekte ve uygulanmakta olup, ne yazık ki ülkemizde henüz bu aşılar temin edilmemiştir. Ülkemizde hâlihazırda aktif olarak kullanılan bir COVID-19 aşısı bulunmamaktadır. Bu gerçeklik göz önünde bulundurulduğunda, COVID-19 aşılarının etkisiz olduğuna dair yapılan haberler, bilimsel temelden uzak olup kamuoyunda gereksiz bir aşı tereddüdü ve karşıtlığı oluşturmaktan başka bir işlev görmemektedir.
Toplum sağlığının korunması açısından, özellikle risk gruplarında yer alan bireylerin aşılanması büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle, güncel varyantlara karşı etkili olan COVID-19 aşılarının ülkemize temini ve risk gruplarının erişimine sunulması sağlık politikalarında önceliklendirilmelidir.
Bilimsel Kaynaklar:
- Tenforde MW, Self WH, Adams K, et al. Association Between mRNA Vaccination and COVID-19 Hospitalization and Disease Severity. JAMA. 2022;327(6):532–540. doi:10.1001/jama.2022.0041
- Thompson MG, Natarajan K, Irving SA, et al. Effectiveness of a Third Dose of mRNA Vaccines Against COVID-19–Associated Emergency Department and Urgent Care Encounters and Hospitalizations. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2022;71(4):139–145. doi:10.15585/mmwr.mm7104e3
- Lin DY, Gu Y, Xu Y, et al. Association of Primary and Booster Vaccination and Prior Infection With SARS-CoV-2 Infection and Severe COVID-19 Outcomes. JAMA. 2022;328(2):141–151. doi:10.1001/jama.2022.9905
- Link-Gelles R, Levy ME, Gaglani M, et al. Effectiveness of Bivalent mRNA Vaccines in Preventing Symptomatic SARS-CoV-2 Infection. N Engl J Med. 2023;388(7):621–633. doi:10.1056/NEJMoa2215006
- Chalkias S, Harper C, Vrbicky K, et al. A Bivalent Omicron-Containing Booster Vaccine Against COVID-19. N Engl J Med. 2022;387(14):1279–1291. doi:10.1056/NEJMoa2208343
- Choi, Y., Lee, J. S., Choe, Y. J., Lee, H., Yoon, Y., Shin, S. H., … & Park, S. (2024). Myocarditis and pericarditis are temporally associated with BNT162b2 COVID-19 vaccine in adolescents: a systematic review and meta-analysis. Pediatric Cardiology, 1-14.
